060 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 13 آيتون ۽ 2 رڪوع آھن
فُيُوضُ الفُرقان
مُترجم: پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْا عَدُوِّيْ وَعَدُوَّكُمْ اَوْلِيَاۗءَ تُلْقُوْنَ اِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوْا بِـمَا جَاۗءَكُمْ مِّنَ الْحَقِّ ۚ يُخْرِجُوْنَ الرَّسُوْلَ وَاِيَّاكُمْ اَنْ تُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ رَبِّكُمْ ۭ اِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِيْ سَبِيْلِيْ وَابْتِغَاۗءَ مَرْضَاتِيْ ڰ تُسِرُّوْنَ اِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ ڰ وَاَنَا اَعْلَمُ بِـمَآ اَخْفَيْتُمْ وَمَآ اَعْلَنْتُمْ ۭ وَمَنْ يَّفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاۗءَ السَّبِيْلِ 1
اي ايمان وارؤ! توهان منهنجي دشمنن ۽ پنهنجي دشمنن کي دوست نه بنائي وٺو، جو اوهان انهن ڏانهن دوستي جا پيغام موڪليو ٿا حالانڪه اُهي ان حق جا انڪاري آهن جو اوهان وٽ آيو آهي. رسول کي ۽ خود توهان کي رڳو هن ڪري جلا وطن ڪن ٿا جو اوهان الله تي ايمان آندو آهي جيڪو توهان جو پروردگار آهي. اگر توهان منهنجي رستي ۾ جهاد لاءِ ۽ منهنجي رضامندي لاءِ نڪتا آهيو (ته انهن سان دوستيون نه رکو جو) اوهان انهن ڏانهن دوستي جا ڳجها پيغام موڪليا ٿا. حالانڪه آءٌ چڱي طرح ڄاڻان ٿو جيڪي اوهان لڪايو ٿا ۽ جيڪي ظاهر ڪيو ٿا، ۽ جيڪو اوهان مان اهو ڪم ڪندو ته سو بيشڪ سڌي راهه کان ڀٽڪي ويندو.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)اِنْ يَّثْقَفُوْكُمْ يَكُوْنُوْا لَكُمْ اَعْدَاۗءً وَّيَبْسُطُوْٓا اِلَيْكُمْ اَيْدِيَهُمْ وَاَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوْۗءِ وَوَدُّوْا لَوْ تَكْفُرُوْنَ 2ۭ
اگر اوهان انهن جي هٿ اچي وڃو ته اُهي اوهان جا دشمن ٿي پوندا ۽ اُهي پنهنجا هٿ ۽ پنهنجون زبانون توهان ڏانهن برائي سان ڊگهيون ڪندا ۽ چاهيندا ته جيڪر توهان ڪافر ٿي وڃو.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَنْ تَنْفَعَكُمْ اَرْحَامُكُمْ وَلَآ اَوْلَادُكُمْ ڔ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ڔ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِيْرٌ 3
قيامت واري ڏينهن اوهان کي نفعو نه ڏينديون نه اوهان جون مائٽيون ۽ نه اوهان جا اولاد، (الله) اوهان جي وچ ۾ فيصلو فرمائيندو. ۽ الله ڏسندڙ آهي جيڪي اوهان عمل ڪيو ٿا.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)قَدْ كَانَتْ لَكُمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِيْٓ اِبْرٰهِيْمَ وَالَّذِيْنَ مَعَهٗ ۚ اِذْ قَالُوْا لِقَوْمِهِمْ اِنَّا بُرَءٰۗؤُا مِنْكُمْ وَمِـمَّا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۡ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاۗءُ اَبَدًا حَتّٰى تُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَحْدَهٗ ٓ اِلَّا قَوْلَ اِبْرٰهِيْمَ لِاَبِيْهِ لَاَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَآ اَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللّٰهِ مِنْ شَيْءٍ ۭ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَاِلَيْكَ اَنَبْنَا وَاِلَيْكَ الْمَصِيْرُ 4
بيشڪ اوهان جي لاءِ ابراهيم ۽ ان جي ساٿين ۾ بهترين نمونو آهي، جڏهن انهن پنهنجي قوم کي چيو ته: ”اسان اوهان کان ۽ جن (بتن) جي اوهين الله کي ڇڏي پوڄا ڪيو ٿا بلڪل بيزار آهيون. اسان اوهان جو انڪار ڪيو ۽ اسان جي ۽ اوهان جي وچ ۾ دشمني وير هميشه لاءِ پڌرو ٿي چڪو ايستائين جو اوهان هڪ الله تي ايمان آڻيو“، پر ابراهيم (عليه السلام) جو پنهنجي (پالڻ واري) پيءُ کي چوڻ ته: ”آءٌ ضرور تو لاءِ معافي گهرندس، توڙي جو آءٌ تو لاءِ الله جي طرفان ڪنهن به شيءِ جو اختيار نه ٿو رکان“. (ابراهيم ۽ سندس ساٿين دعا گھري) ”اي اسان جا پالڻهار اسان تو تي ڀروسو ڪيو ۽ اسان تو ڏانهن موٽيا آهيون ۽ تو ڏانهن ئي موٽڻ آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلَّذِيْنَ كَفَرُوْا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا ۚ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ 5
اي اسان جا پالڻهار تون اسان کي ڪافرن جي لاءِ آزمائش نه بناءِ ۽ اسان کي بخش، اي اسان جا پالڻهار بيشڪ تون ئي غالب حڪمت وارو آهين“.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيْهِمْ اُسْوَةٌ حَسَـنَةٌ لِّمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّٰهَ وَالْيَوْمَ الْاٰخِرَ ۭ وَمَنْ يَّتَوَلَّ فَاِنَّ اللّٰهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيْدُ 6ۧ
بيشڪ اوهان لاءِ انهن ۾ سهڻو نمونو (۽ بهترين پيروي) آهي، هر ان ماڻهو لاءِ جيڪو الله ۽ قيامت جي ڏينهن جي اميد رکي ٿو. ۽ جيڪو مُنهن موڙيندو ته پوءِ بيشڪ الله اُهو ئي بي پرواهه ساراهيل آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)عَسَى اللّٰهُ اَنْ يَّجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِيْنَ عَادَيْتُمْ مِّنْهُمْ مَّوَدَّةً ۭ وَاللّٰهُ قَدِيْرٌ ۭ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 7
قريب آهي جو الله اوهان جي وچ ۾ ۽ انهن جي وچ ۾ جن سان اوهان دشمني رکي آهي دوستي پيدا ڪري ڇڏي. ۽ الله سگھه وارو آهي. ۽ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَا يَنْهٰىكُمُ اللّٰهُ عَنِ الَّذِيْنَ لَمْ يُقَاتِلُوْكُمْ فِي الدِّيْنِ وَلَمْ يُخْرِجُوْكُمْ مِّنْ دِيَارِكُمْ اَنْ تَبَرُّوْهُمْ وَتُقْسِطُوْٓا اِلَيْهِمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ يُـحِبُّ الْمُقْسِطِيْنَ 8
الله اوهان کي انهن کان نه ٿو جهلي جن نه اوهان سان دين جي باري ۾ جنگ ڪئي ۽ نه اوهان کي اوهان جي گهرن مان ڪڍيائون جو اوهان انهن سان ڀلائي جو سلوڪ ڪيو ۽ انهن سان انصاف جو برتاءُ ڪيو. بيشڪ الله انصاف وارن سان محبت رکي ٿو.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)اِنَّـمَا يَنْهٰىكُمُ اللّٰهُ عَنِ الَّذِيْنَ قٰتَلُوْكُمْ فِي الدِّيْنِ وَاَخْرَجُوْكُمْ مِّنْ دِيَارِكُمْ وَظٰهَرُوْا عَلٰٓي اِخْرَاجِكُمْ اَنْ تَوَلَّوْهُمْ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّهُمْ فَاُولٰۗىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ 9
الله رڳو اوهان کي انهن سان دوستي رکڻ کان روڪي ٿو، جن اوهان سان دين جي باري ۾ جنگ ڪئي ۽ توهان کي پنهنجي گهرن مان ٻاهر ڪڍيو ۽ توهان جي ڪڍڻ ۾ مدد ڪيائون ۽ جيڪو انهن سان دوستي رکندو پوءِ اُهي ئي ظالم آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا جَاۗءَكُمُ الْمُؤْمِنٰتُ مُهٰجِرٰتٍ فَامْتَحِنُوْهُنَّ ۭ اَللّٰهُ اَعْلَمُ بِـاِيْـمَانِهِنَّ ۚ فَاِنْ عَلِمْتُمُوْهُنَّ مُؤْمِنٰتٍ فَلَا تَرْجِعُوْهُنَّ اِلَى الْكُفَّارِ ۭ لَا هُنَّ حِلٌّ لَّهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّوْنَ لَهُنَّ ۭ وَاٰتُوْهُمْ مَّآ اَنْفَقُوْا ۭ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ اَنْ تَنْكِحُوْهُنَّ اِذَآ اٰتَيْتُمُوْهُنَّ اُجُوْرَهُنَّ ۭ وَلَا تُمْسِكُوْا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْـَٔــلُوْا مَآ اَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْـَٔــلُوْا مَآ اَنْفَقُوْا ۭ ذٰلِكُمْ حُكْمُ اللّٰهِ ۭ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ ۭ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ 10
اي ايمان وارؤ! جڏهن اوهان وٽ ايمان واريون عورتون هجرت ڪري اچن ته توهان انهن جي (مؤمن هجڻ جي) جانچ ڪيو. الله انهن جي ايمان کي چڱي طرح ڄاڻندڙ آهي. پوءِ اگر اوهان کي انهن جي مؤمن هجڻ جو يقين ٿئي ته انهن کي ڪافرن ڏانهن نه موٽايو. نه اُهي (مؤمنياڻيون) انهن (ڪافرن) لاءِ حلال آهن ۽ نه اُهي (ڪافر) هنن لاءِ حلال آهن. ۽ انهن (ڪافر مردن) جيڪو (مال انهن تي بطور مهر) خرچ ڪيو هجي سو کين ادا ڪيو. ۽ توهان تي انهن سان نڪاح ڪرڻ ۾ ڪوبه گناهه نه آهي، جڏهن توهان کين سندن حق مهر ادا ڪري ڏيو، ۽ (اي مسلمانو!) ڪافر عورتن جي عزت پنهنجي قبضي ۾ نه رکو (يعني پنهنجي نڪاح ۾ نه رکو) ۽ توهان جيڪو خرچ ڪيو هجي سو گُهري وٺو، ۽ جو انهن خرچ ڪيو هجي سو اُهي گُهري وٺن. اهو الله جو حڪم آهي. اُهو توهان جي وچ ۾ فيصلو ڪري ٿو. ۽ الله ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)وَاِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِّنْ اَزْوَاجِكُمْ اِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَاٰتُوا الَّذِيْنَ ذَهَبَتْ اَزْوَاجُهُمْ مِّثْلَ مَآ اَنْفَقُوْا ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِيْٓ اَنْتُمْ بِهٖ مُؤْمِنُوْنَ 11
۽ جيڪڏهن اوهان جي زالن مان ڪا اوهان جي هٿ کان نڪري ڪافرن ڏانهن وڃي پوءِ توهان ڪافرن کي (بطور جنگ) سزا ڏيو، پوءِ (اوهان کي مالِ غنيمت ملي ته) جن جون زالون ويون هيون (غنيمت جي مال مان) انهن کي ايترو ڏيو جيڪو انهن خرچ ڪيو هيو. ۽ الله کان ڊڄو جنهن تي توهان ايمان رکڻ وارا آهيو.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)يٰٓاَيُّهَا النَّبِيُّ اِذَا جَاۗءَكَ الْمُؤْمِنٰتُ يُبَايِعْنَكَ عَلٰٓي اَنْ لَّا يُشْرِكْنَ بِاللّٰهِ شَـيْـــــًٔــا وَّلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِيْنَ وَلَا يَقْتُلْنَ اَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَاْتِيْنَ بِبُهْتَانٍ يَّفْتَرِيْنَهٗ بَيْنَ اَيْدِيْهِنَّ وَاَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِيْنَكَ فِيْ مَعْرُوْفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 12
اي نبي! جڏهن تو وٽ ايمان واريون عورتون اچي هن ڳالهه تي بيعت ڪن ته نه الله سان ڪنهن شيءِ کي شريڪ ڪنديون ۽ نه چوري ڪنديون ۽ نه بدڪاري ڪنديون ۽ نه پنهنجي اولاد کي قتل ڪنديون ۽ نه ڪو اهڙو بهتان ٻَڌنديون جيڪو پنهنجي هٿن پيرن جي سامهون گهڙي وٺن ۽ ڪنهن چڱي ڳالهه ۾ تنهنجي نافرماني نه ڪنديون ته تون سندن بيعت قبول ڪر ۽ انهن لاءِ الله کان معافي گهر. بيشڪ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَىِٕسُوْا مِنَ الْاٰخِرَةِ كَـمَا يَىِٕسَ الْكُفَّارُ مِنْ اَصْحٰبِ الْقُبُوْرِ ۧ13
اي ايمان وارؤ! اهڙن ماڻهن سان دوستي نه رکو جن تي الله ڏمريو آهي، بيشڪ اُهي آخرت کان (ائين) مايوس ٿيا آهن جيئن ڪافر قبرن وارن کان نااميد آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)